Kinderverpleegkundige Anita: ‘Je bent bij zo’n persoonlijk moment, dat schept een band.’

Wanneer een ziek kind niet meer beter wordt en op korte termijn komt te overlijden, heeft dat enorm veel impact op het hele gezin. Liefdevolle en professionele begeleiding in deze laatste fase is dan extra belangrijk. Allerzorg Kindzorg geeft palliatieve en terminale kindzorg aan huis, zodat ouders en eventuele broertjes en zusjes in de eigen vertrouwde omgeving afscheid kunnen nemen.

Kinderverpleegkundige Anita Dekker verleent met name zorg aan kinderen in de laatste fase van hun leven. In dit artikel deelt ze, ter ere van Wereld Lichtjesdag - de dag waarop wereldwijd overleden kinderen worden herdacht - één van de bijzondere momenten die ze heeft meegemaakt.

Terminale zorg voor een kindje met een zeldzame afwijking

Anita: ‘’Ik heb een half jaar zorg verleend aan een kindje van een paar maanden oud met een zeldzame afwijking. Hierdoor kon het voorkomen dat de baby zich plotseling zou kunnen verslikken en in acute ademnood zou komen. We kwamen daar in zorg om de ouders te ontlasten in de dagelijkse zorg voor hun zorgintensieve kindje.’’

‘’In het begin wilde de moeder de zorg helemaal niet. Je laat toch iemand vreemds toe in je huis en bij je kindje. Vaak hebben ouders in het ziekenhuis al veel verschillende zorgverleners meegemaakt en moet je in het begin vaak eerst vertrouwen opbouwen. Op den duur vonden ouders het juist prettig en hebben we de zorg opgebouwd tot twee hele dagen. Zo konden de ouders toch wat meer tot zichzelf komen, want zij leefden constant in grote angst dat het kind door de zeldzame afwijking in acute ademnood zou komen. Je kunt je voorstellen hoe heftig dat moet zijn voor ouders.’’ 

Een bijzonder moment van overlijden

Doordat Anita zorg verleent aan kinderen die terminaal zijn, komt het regelmatig voor dat ze bij het moment van overlijden aanwezig is. Anita: ‘’Bij dit kindje waar ik net al even over vertelde was het moment van overlijden heel bijzonder. En is het gegaan zoals ouders hadden gehoopt.’’

‘’Het was rond kerst. Ik had die ochtend de dienst overgenomen van een collega en het zag ernaar uit dat het moment van overlijden snel zou komen. In de woonkamer stond een kerstboom en in het bed naast de boom lagen beide ouders met het baby’tje ertussenin. Dat was zo’n mooi en liefdevol moment, dat zij daar met zijn drieën bij elkaar lagen en het kindje in alle rust de laatste adem uitblies.’’

Samen in bad doen

Anita: ‘’Daarna hebben we het kindje met zijn drieën in bad gedaan. De moeder gaf aan dat ze haar kindje graag nog even wilde vasthouden. Terwijl zij haar kindje in haar armen hield, hebben we nog rustig een kopje koffie gedronken met elkaar. Een heel verdrietig, maar toch ook weer zo’n bijzonder moment.’’

Getuige zijn van zo’n persoonlijk moment schept een band

Ook al maakt Anita zo’n moment vaker mee, het aanwezig zijn bij zo’n persoonlijk moment is altijd verdrietig en schept vaak een bijzondere band. Anita: ‘’Ik heb nog steeds contact met de ouders. De moeder zegt ook tegen me: ‘Wat jij hebt meegemaakt is zo privé. Jij was de enige ‘buitenstaander’ die daarbij was en dat moment kunnen we met eigenlijk niemand anders delen’. Je krijgt hierdoor toch een speciaal plekje bij ouders.’’

Omgaan met verdriet

Ondanks dat Anita dit werk al elf jaar doet, raakt ieder verhaal haar. ‘’Toch moet je ervoor waken dat je het verdriet van ouders niet tot je eigen verdriet maakt. Ouders mogen best zien dat het mij raakt, maar ik vind het wel belangrijk dat je een professionele houding blijft aannemen. Ik vind niet dat ouders mij moeten troosten. Maar het komt echt wel voor dat ik in de auto naar huis een traantje wegpink.’’

In eigen teams wordt onderling ook vaak gepraat over rouw en verdriet: ‘’We vangen elkaar echt op na zo’n gebeurtenis en helpen elkaar om met het verdriet om te gaan.’’

Het afsluiten

In sommige gevallen gaat het team ook naar de begrafenis. Anita: ‘’Bij dit gezin deden we met zijn tweeën de zorg en zijn we ook samen naar de begrafenis gegaan. De ouders hadden aangegeven dat ze het heel erg zouden waarderen als wij er ook bij zouden zijn. Dus dan doe je dat. Voor jezelf is dit ook wel fijn, want dan kun je het ook echt afsluiten.’’’

Zes weken na het laatste zorgmoment gaat Anita bij het gezin langs voor een evaluatiegesprek, als daar behoefte aan is. Dan krijgen ouders een houten gedenkbordje met de naam van hun kindje erop gegrafeerd. ‘’Soms willen ouders geen nagesprek en dat is ook goed. Dan sturen we het aandenken gewoon per post op’’, aldus Anita.

Contact houden met ouders

Soms, zo ook bij dit gezin, blijft het contact. Anita: ‘’Vorige week was ik nog bij dit gezin. Ik was er al een jaar niet geweest en ik wilde ze graag weer eens zien. Zij hebben intussen een tweede, kerngezond, kindje gekregen. Inmiddels is dat kindje ouder dan hun eerste kindje ooit is geworden. Dat vond de moeder een heel gek idee. Maar ze is ook wel blij dat dit moment nu voorbij is en ze verder naar de toekomst kunnen kijken.’’

Zo’n bezoek roept vele herinneringen op, zowel bij Anita als bij de ouders. Anita: ‘’Als ik daar naartoe rijd, speelt de film zich ook bij mij weer af. Zodra ik daar binnenstap, herbeleef ik dat moment van overlijden, bij die kerstboom. Dat is voor ouders precies hetzelfde. Zij zien mij en worden teruggebracht naar de situatie van toen. Dan praat je er samen nog even over en dat helpt ook weer voor een stukje verwerking voor ouders.’’